Vườn quốc gia Bái Tử Long sở hữu một hệ sinh thái biển khá dồi dào và phong phú với quy mô diện tích mặt biển chiếm đến 2/3 tổng diện tích vườn quốc gia. Đặc biệt, đây còn là nơi bảo lưu nhiều mẫu gen động thực vật quý hiếm, trong đó có nhiều loài được ghi vào sách đỏ.

Vườn quốc gia này có quy mô lên tới 15.783 ha, bao gồm diện tích rừng và đất rừng là 6.125 ha với trên 40 hòn đảo lớn nhỏ và 9.650ha diện tích mặt nước biển, vụng áng, bãi triều ngập nước. Trong đó, vùng lõi của vườn quốc gia chính là khu sinh thái đảo Ba Mùn, thuộc xã Minh Châu. Những loài sinh vật cư trú trong vườn rừng và vùng biển tại khu vực Vườn Quốc gia Bái Tử Long này rất phong phú, quý hiếm, có giá trị cao về mặt bảo tồn nguồn gen.

Dựa trên báo cáo khảo sát Vườn Quốc gia Bái Tử Long, ở đây hiện có trên 178 loài thực vật thuỷ sinh 119 loài cá, 132 loài động vật không xương sống, 106 loài san hô trú ngụ, sinh trưởng tại vùng biển, bãi triều, vụng áng và hàng chục loài chim săn mồi đặc hữu như: diều hâu Miến Điện, chim ưng Nhật Bản, diều hâu đen, chích chòe lửa, bìm bịp lớn, đớp ruồi Hải Nam…

Đảo Ba Mùn

Vườn quốc gia Bái Tử Long có cấu trúc địa chất là sự đan xen của những đảo đất với đảo đá như: Ba Mùn, Trà Ngọ Lớn, Trà Ngọ Nhỏ, Sậu Nam, Sậu Động, Đông Ma, Hòn Chính, Lò Hố, Máng Hà Nam, Máng Hà Bắc, Di To, Chầy Cháy, Đá Ẩy, Soi Nhụ, cùng với đó là những dãy núi đá vôi bao quanh, che chở những thung lũng mênh mông, bất tận tạo nên những thung áng, hình thành nên một môi trường sống hết sức phong phú của nhiều thảm động thực vật khác nhau.

Đảo Trà Ngọ

Đặc biệt nhất phải kể đến là Thung áng Hang Dơi ngự ở khu vực Cái Lim, thuộc địa phận đảo Trà Ngọ Lớn. Đây thực chất là khu rừng ngập mặn có diện tích khoảng 10ha, thung áng Hang Dơi có địa hình rất đặc biệt, không trực tiếp tiếp xúc với nước biển. Nước biển len lỏi qua những hang ngầm hay những khe hốc đá, cùng với nước ngọt từ trên sườn núi chảy xuống tạo ra sự phong phú của các sinh vật nơi đây. Có nhiều loài cư trú như ếch, nhái, rắn, xen kẽ với những loài nước mặn như tôm, ngán, sam…

Ở phía cuối rừng ngập mặn này là Hang Dơi, đây là nhà của hàng nghìn con dơi. Ngày nay, Hang Dơi còn là nơi sinh sống cho nhiều loài động vật khác như dái cá, cầy, cáo. Nhất là loài khỉ xuất hiện khá nhiều, trong đó có giống khỉ ức trắng lông vàng sống tồn tại tự nhiên ở đây.

Vườn quốc gia này còn là khu bảo tồn về cảnh quan thiên nhiên, bảo tồn văn hóa lịch sử với các di chỉ khảo cổ như hang Soi Nhụ - nơi vẫn còn những tàn tích chứng minh sự tồn tại của người Việt cổ cách đây khoảng 14 nghìn năm về trước và dấu tích một thương cảng Vân Đồn sầm uất trước đây.

Là một phần trong quần thể Vườn quốc gia Bái Tử Long còn có xã Minh Châu. Tại đây có bãi biển tự nhiên tuyệt đẹp với cát bờ trắng xóa, trải dài khoảng 2 km được mệnh danh là một trong những bãi biển đẹp nhất Vịnh Bắc Bộ. Bên trên bãi biển là khu rừng trâm nguyên sinh có diện tích 14ha rất thích hợp với phát triển du lịch sinh thái.

Du lịch Hạ Long, du khách đừng quên ghé thăm vườn Quốc gia Bái Tử Long để được chiêm ngưỡng những cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, trong lành và hòa mình, sống gần gũi với thiên nhiên khoáng đạt.