Trong một vùng vịnh bao la rộng lớn, hòn đảo Ngọc tuyệt mỹ này nổi bật với một nét rất riêng, nằm giữa hai đảo đá nhỏ là Hòn Nét và đảo Phượng Hoàng của huyện Vân Đồn. Ở độ cao nhìn xuống, đảo Ngọc tựa như một tấm thảm lấp lánh, với những đường diềm sáng trắng như đang lênh đênh bồng bềnh trên mặt nước. Phía đông của đảo có bãi cát trắng tinh khiết kéo dài ra tận bến. Đứng trên mỏm Mắt Rồng có thể thu trọn vào tầm mắt hết cả vùng đảo Cô Tô. Trung tâm đảo Ngọc có một cây si sum sê gắn với một sự kiện lịch sử đặc biệt, dưới cây si này năm 1962, Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã ra thăm đảo và đứng ở đây nói chuyện cùng đồng bào.

Trước đây vùng đảo này có rất nhiều các loài trai ngọc quý hiếm, đêm đến ngọc phát quang cả một vùng trời, do đó nơi đây có nhiều đảo mang tên Ngọc như Ngọc Vừng (ngọc phát sáng), Minh Châu (Ngọc Châu)… Trước kia ngư dân trên đảo thường khai thác ngọc trai dưới đáy biển để kiếm. Ngọc trai tại đây được mọi người biết đến là đẹp và sáng, người xưa đồn rằng vào ban đêm tàu thuyền từ xa thường trông thấy cả ánh hào quang của trai biển trong một vừng sáng quanh đảo. Chính vì vậy mà có cái tên là Ngọc Vừng. Trong trường kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đảo Ngọc Vừng nằm trong tuyến đảo tiền tiêu bảo vệ vùng trời phía đông của đất nước, đã dũng cảm chiến đấu và được phong tặng danh hiệu đảo anh hùng. 

Bên cạnh đó, cũng tại bãi cát trắng xóa phía đông của đảo, năm 1937 người ta đã phát hiện ra những công cụ bằng đá thuộc nền Văn hoá Hạ Long, hậu kỳ đồ đá lần đầu tiên được tìm thấy tại đây, mở đầu cho công cuộc khai quật, nghiên cứu khảo cổ tìm hiểu những bí ẩn về Hạ Long cổ đại. Đảo còn sở hữu di tích cổ là bến Cống Yên thuộc thương cảng cổ Vân Đồn.

Hiện nay, xung quanh đây, mọi người vẫn còn mò trai lấy ngọc đồng thời nghề nuôi trai lấy ngọc cũng đang phát triển mạnh. Đứng trên tàu du lịch, bạn có thể trông thấy các trại nuôi trai bồng bềnh trên mặt biển. Ở phía nam của đảo là bãi tắm Ngọc Vừng rất đẹp và nổi tiếng, với bãi cát dài khoảng 3km vàng óng dưới ánh mặt trời rọi sáng như pha lê. Tại đây du khách có thể tắm biển, hay vãn cảnh. Hải sản ở đây tươi ngon và giá cả hợp lý, được cung cấp bởi những ngư dân địa phương.